مدتی پیش یکی از دوستانم از اینکه شیرخوار هشت ماهه‌اش یبوست گرفته گله می‌کرد و نگران این مساله بود و می‌گفت پزشک متخصص به او گفته که دلیل یبوست شیرخوارش، استفاده از قطره آهن است و با توصیه‌هایی که پزشک به او کرده همچنان این مشکل ادامه دارد. می‌گفت که نمی‌دانم دیگر قطره آهن را به شیرخوارم بدهم یا نه. همین مساله بهانه‌ای شد تا گفت‌وگویی با دکتر رامین مظفری، متخصص نوزادان و شیرخوران و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران داشته باشیم.
رنگ پریدگی، بی حالی، خستگی زودهنگام و زیاد، تپش قلب، کاهش عملکرد، بی قراری، بی‌اشتهایی و کاهش ضریب هوشی از علائم کم خونی در کودکان است که نیاز به پیگیری دارند.به منظور تاثیر مناسب قطره‌های آهن، یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از خوراندن قطره آهن به کودکتان شیر ندهید
مصرف قطره‌های آهن در کودکان برای درمان کم خونی مفید است. مصرف این قطره‌ها از شش ماهگی تا دو سالگی در قالب برنامه های مراکز بهداشت به طور همگانی انجام می‌گیرد، اما مصرف خارج از این چارچوب تنها زیر نظر پزشک می‌تواند در درمان کم خونی مفید باشد.
خوراندن قطره‌های آهن ایرانی به کودکان به علت دارا بودن مقادیر کافی آهن مناسب است و به خانواده‌ها توصیه می شود، در صورتی که کودک از نظر مصرف قطره‌های آهن خوراکی ایرانی مشکلی ندارد، به او قطره‌های خارجی ندهند.
به منظور تاثیر مناسب قطره‌های آهن، یک ساعت قبل و یک ساعت بعد از خوراندن قطره آهن به کودکتان شیر ندهید.کم خونی انواع مختلفی دارد و کمبود آهن تنها یکی از انواع کم خونی است، لذا در صورت مشاهده علائم کم خونی از خوراندن خودسرانه داروهای آهن دار به کودکان خودداری شود.»
این متخصص نوزادان و شیرخواران با بیان اینکه یبوست در شیرخواران یکی از مشکلاتی است که اغلب مادران نگران این مساله هستند، گفت: «در سنین شیرخوارگی که کودک قطره آهن مصرف می‌کند، بروز یبوست شایع است ولی با توجه به اینکه دادن این قطره ضروری است، این مساله نمی‌تواند دلیلی برای قطع مصرف آهن باشد.»
وی در ادامه افزود: «برای کودکان 6 تا 24 ماهه، اعم از شیر مادرخوار و شیرخشک‌خوار قطره آهن باید همزمان با شروع تغذیه تکمیلی داده شود. چون در این سنین به طور فیزیولوژیک شیرخواران دچار کم‌خونی می‌شوند و برای رفع این مشکل، نیاز به مصرف قطره آهن است.»
دکتر رامین مظفری با اشاره به اینکه توصیه سازمان یونیسف و سازمان جهاني بهداشت هم برای پیشگیری از کمبود آهن و کنترل کم‌خونی فقرآهن مصرف قطره آهن در شیرخواران است، گفت: «مهم‌ترین عواملی که باعث می‌شود مادران از دادن قطره آهن به شیرخوار امتناع کنند سیاه‌شدن و پوسیدگی دندان‌ها، استفراغ در کودکان و یبوست است. درحالی که قطره آهن باعث تیره شدن دندان کودک می‌شود نه پوسیدگی. درواقع جنس دندان عاملی است که می‌تواند باعث پوسیدگی شود که با مشاهده این مشکل باید حتما به دندانپزشک کودکان مراجعه شود.»
وی همچنین گفت: «اگر با دادن قطره آهن کودک دچار استفراغ می‌شود با یک راه‌حل ساده می‌توان نوع قطره را تغییر داد مثلا از قطره‌ای که نوع خارجی یا مشابه آن و طعمدار است، استفاده کرد. درضمن برای اینکه کودک تمایل بیشتری به خوردن قطره نشان دهد، می‌توان آن را داخل آبمیوه طبیعی به‌خصوص آب پرتقال ریخت که جذب آهن را هم بالا می‌برد. درصورتی هم که با مصرف قطره آهن شیرخوار دچار یبوست می‌شود، می‌توان از شربت‌های ملین مخصوص شیرخواران به تجویز پزشک متخصص در این سن استفاده کرد.»
این و عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با تاکید بر اینکه آهن نقش موثری در رشد جسمانی و مغزی کودک دارد و کمبود آن منجر به کم‌رشدی بدن و مشکلات ذهنی می‌شود، گفت: «همانطور که دادن قطره AD و مولتی ویتامین به شیرخواران الزامی است و عدم استفاده از آنها منجر بروز نرمی استخوان می‌شود، مصرف قطره آهن هم شدیدا توصیه می‌شود چراکه کمبود آن می‌تواند باعث بروز مشکلات جسمی و ذهنی در کودکان شود.»
دکتر مظفری درنهایت با تاکید آهن موجود در قطره باید به میزان کافی باشد، گفت: «برخی از قطره‌ها به مقدار کافی حاوی آهن نبوده و میزان آن به قدری کم است که جوابگوی نیاز بدن نیست بنابراین والدین باید به این مساله توجه داشته باشند. ضمن اینکه در مواردی هم دیده می‌شود مادر از اینکه دندان کودک تیره نشده خوشحال است غافل از اینکه میزان آهن موجود در قطره بسیار کم است.»
