ناسازگاری خونی چیست؟

ناسازگاری خونی چیست؟ (What is blood incompatibility?)

نوزادان مقدار Rh خود را از مادر یا پدر خود از طریق ژن دریافت می کنند. ویژگی های گروه خونی نوزاد با توجه به گروه های خونی مادر و پدرش پس از ماه دوم بارداری شکل می گیرد. در برخی از بارداری ها، فاکتور گروه خونی نوزاد ممکن است با فاکتور گروه خونی مادر مطابقت نداشته باشد. در این صورت می توان از ناسازگاری خونی مادر و نوزاد صحبت کرد.

اگر گروه خونی شما Rh منفی و شریک زندگی شما Rh مثبت باشد، ممکن است ناسازگاری خون در دوران بارداری شما رخ دهد. با این حال، لازم نیست بلافاصله نگران باشید، زیرا می توان با برخی از روش های درمانی از این مشکل جلوگیری کرد. اگرچه تشخیص ناسازگاری Rh بین شما و جنین شما نیاز به مداخله پزشکی دارد، اما ناسازگاری خونی شما را می توان بدون هیچ مشکلی برای سلامتی در کودک با برخی از درمان ها در دوران بارداری و پس از تولد برطرف کرد. در این مقاله می توانید با پاسخ به سوالاتی مانند “ناسازگاری خونی چگونه اتفاق می افتد؟”، “تزریق ناسازگاری خون چه زمانی انجام شود؟” با تاثیرات ناسازگاری خون بر روند بارداری آشنا شوید.

ناسازگاری خون چگونه ایجاد می شود؟

ناسازگاری خون زمانی رخ می دهد که گروه خونی مادر باردار Rh منفی و گروه خونی پدر آینده Rh مثبت باشد. اگر گروه خون مادر باردار Rh منفی و گروه خون پدر Rh مثبت باشد، گروه خونی نوزاد مانند پدر Rh مثبت باشد، ناسازگاری خونی وجود خواهد داشت. اگر نوزاد پدر Rh مثبت را از پدر Rh مثبت خود به ارث ببرد، ناسازگاری خونی رخ می دهد زیرا او گروه خونی متفاوتی با گروه خونی Rh منفی مادرش خواهد داشت.

سیستم دفاعی مادر، گروه خونی متفاوت نوزاد را که در گروه خونی Rh مثبت قرار دارد، یعنی حامل پروتئین Rh در گلبول‌های قرمز، به‌عنوان یک ماده خارجی درک می‌کند. در این صورت، مادر باردار ممکن است سعی کند این پروتئین خارجی را با تولید آنتی بادی علیه آن از بین ببرد. آنتی بادی های ایجاد شده توسط مادر از طریق بند ناف به نوزاد منتقل می شود. آنتی بادی هایی که به گلبول های قرمز نوزاد در رحم حمله می کنند، سلول های خونی نوزاد را از بین می برند.

عوارض ناسازگاری خون چیست؟

یکی از ویژگی‌های مهم ناسازگاری خون، ناسازگاری Rh، این است که تقریباً هرگز در بارداری اول مشکلی ایجاد نمی‌کند. در حالی که خطر ناسازگاری خونی در اولین نوزاد زوج با ناسازگاری خونی وجود ندارد، احتمال ناسازگاری خونی در بارداری های بعدی بسیار زیاد است. دلیل این امر آنتی بادی های تولید شده توسط مادر باردار است.

اگر مادری که گروه خونی اش Rh منفی و پدرش Rh مثبت است صاحب فرزند شود، اگر نوزاد اول Rh مثبت باشد، معمولاً این نوزاد هیچ مشکلی برای سلامتی نخواهد داشت. اما اگر نوزاد اول Rh مثبت باشد، باعث ایجاد آنتی بادی در مادر علیه فاکتور Rh می شود. از آنجایی که این آنتی بادی ها در بارداری اول بسیار کند رشد می کنند، نوزاد اول تحت تاثیر قرار نمی گیرد.

در بارداری اول، نوزاد متولد می شود تا زمانی که مادر باردار در برابر سلول های خونی جدید Rh مثبت نوزاد، دفاعی ایجاد کند. اما این وضعیت در این دوره در بارداری دوم و بعدی مادر ادامه نمی یابد. از آنجایی که آنتی بادی های تشکیل شده توسط مادر در بارداری اول آماده هستند، می توانند بلافاصله در بارداری بعدی به نوزاد منتقل شوند. در بارداری دوم و بعدی، اگر نوزاد گروه خونی Rh مثبت داشته باشد، آنتی بادی های موجود در خون مادر شروع به تخریب گلبول های قرمز می کنند. مکانیسم دفاعی مادر باردار سلول های خونی نوزاد را به عنوان یک ماده خارجی درک می کند و تمایل به تخریب آنها دارد. اگر اقدامات احتیاطی لازم به موقع انجام نشود، این وضعیت ممکن است بر سلامت نوزاد تأثیر منفی بگذارد و نوزاد دچار نارسایی قلبی، کم خونی و برخی مشکلات جدی شود.

تزریق ناسازگاری خون چیست؟

تزریق ناسازگاری خون (تزریق آنتی دی) در چارچوب قوانین خاصی هم در دوران بارداری و هم بعد از تولد به مادر انجام می شود و از عوارض بارداری های بعدی تا حد زیادی جلوگیری می شود. اگر معاینات انجام شود و اقدامات احتیاطی لازم انجام شود، ناسازگاری خون ممکن است دیگر مشکلی برای سلامتی مادر و نوزاد نباشد.

چه زمانی تزریق ناسازگاری خون انجام می شود؟

تزریق ناسازگاری خون به مادر باردار بین 28-34 روز انجام می شود. بین هفته ها انجام می شود. پس از تولد نوزاد، اگر گروه خونی نوزاد Rh منفی باشد، نیازی به دوز جدید نیست. با این حال، اگر نوزاد Rh مثبت باشد، دوز دوم تزریق ضد D در 72 ساعت اول به مادر داده می شود. بنابراین احتمال ناسازگاری Rh در نوزادان آینده زوجین با ناسازگاری خونی به حداقل می رسد.

ناسازگاری خونی چگونه درمان می شود؟

کنترل گروه خونی از جمله آزمایشاتی است که در اولین معاینه کنترل در دوران بارداری انجام می شود. اگر مادر باردار دارای گروه خونی Rh منفی و پدر باردار دارای گروه خونی Rh مثبت است، باید اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از ایجاد آنتی بادی ها از اولین بارداری انجام شود. با انجام برخی اقدامات احتیاطی در هنگام باردار شدن مادر، می توان از ناسازگاری خونی جلوگیری کرد و حاملگی های بعدی را در معرض خطر قرار داد.

بنابراین ناسازگاری خونی چگونه درمان می شود؟ اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از ناسازگاری خونی که حاملگی های آینده را در معرض خطر قرار می دهد به شرح زیر است:

اول از همه، یک آزمایش خون به نام “کومب غیر مستقیم” (ICT) در هفته بیست و هشتم انجام می شود تا مشخص شود که آیا خون مادر باردار و نوزاد مخلوط شده است یا خیر. کوردوسنتز همچنین ممکن است برای تعیین اینکه آیا نوزاد تحت تأثیر ناسازگاری خونی است یا خیر انجام شود. در صورت عدم اختلاط خون، تزریق ناسازگاری خون به صورت تک دوز به مادر داده می شود.
پس از تولد، اگر گروه خونی نوزاد مانند پدر Rh مثبت باشد، دوباره به مادر تزریق ناسازگاری خون داده می شود. در نوزادان RH مثبت، قبل از ترخیص از بیمارستان پس از تولد، به مادر تزریق ناسازگاری خون داده می شود تا از مشکلات سلامتی در نوزاد دوم جلوگیری شود. به لطف این تزریق می توان از مشکلات مربوط به ناسازگاری خون در نوزادان در بارداری دوم یا بعدی جلوگیری کرد.
اگر گروه خونی نوزاد Rh منفی باشد نیازی به تزریق نیست و درمانی انجام نمی شود.
به همین ترتیب، در مواردی مانند سقط جنین، حاملگی خارج از رحم و سقط جنین باید بلافاصله پس از مداخله آنتی D تجویز شود. تجویز Anti-D به دنبال اقدامات تشخیصی مانند آمنیوسنتز، کوردوسنتز و CVS برای ادامه سالم بارداری بسیار مهم است.

رعایت و اعمال آزمایشات و هفته های آن در 9 ماهگی با توجه به توصیه پزشک بسیار مهم است.